کاشت داشت و برداشت انجیر

عنوان

شرح دستورالعمل

الف -  نیازهای اکولوژیک درخت انجیر

1 - درجه حرارت

انجیر در درجه حرارت 35 - 25 درجه سانتیگراد به خوبی رشد می کند ولی درجه حرارت بالای 42 درجه سانتیگراد کیفیت میوه را کاهش می دهد. انجیر در مقابل سرما در دوره جوانی حساس است. درختان جوان در سرمای           3- درجه سانتیگراد در ماههای آذر و دی آسیب می بینند ودر درجه حرارت 9 - درجه سانتیگراد از بین می روند. تنه درخت حرارت 10 - درجه سانتیگراد را تحمل می کند و قدرت رویش دوباره پس از آسیب دارد.

باران

-     وقوع بارندگی در فصل گرده افشانی (خرداد، تیر) و زمان برداشت میوه عامل زیان آوری به شمار می رود.

-     میزان بارندگی برای کشت انجیر 400 -300 میلیمتر در سال با پراکنش مناسب (از آذر تا اردیبهشت ماه) ایده آل است. امکان کشت انجیر در مناطقی که دارای متوسط بارندگی سالیانه در حدود 300 -270 میلیمتر است، وجود دارد

ارتفاع از سطح دریا

انجیر در نقاط پست از حاشیه دریا تا ارتفاع 1800 متر محصول با کیفیت و کمیت مطلوب تولید می کند.

طول و عرض جغرافیائی

مناطقی که در طول جغرافیائی 62 - 48 درجه شرقی و عرض جغرافیائی 35- 25 درجه شمالی قرار دارند.

آب

انجیر جزء گیاهان با مقاومت متوسط نسبت به شوری خاک می باشد به طوریکه EC  6-4 میلی موس بر سانتیمتر را تحمل می کند. باتوجه اینکه درختان انجیر دیم آبیاری نمی‌شوند. بنابراین ECآب مهم نمی باشد.

خاک

از لحاظ شرایط خاک، درختان انجیر به روی دامنه وسیع از خاکهای شنی تا رسی با PH 8/7 -6 رشد می کند. بهترین خاک برای کشت انجیر  لیمونی است.

عنوان

شرح دستورالعمل

ب -  مراحل احداث باغ انجیر

مراحل احداث باغ انجیر

مطالعات مقدماتی شامل بررسی آب و هوای منطقه، خاک، آب و سرمایه مورد نیاز

- انتخاب رقم : سازگاری با شرایط آب و هوای منطقه با عملکرد بالا، مقاومت یا تحمل در برابر شرایط نامساعد خاک، آب، تعیین نوع مصرف (خشکباری یا تازه خوری)، زمان رسیدن محصول و عرضه به بازار مصرف و اقتصادی نبودن قیمت محصول از نکات بسیار مهم در انتخاب رقم برای کاشت است.

1 - تهیه بستر کاشت

آماده سازی زمین شامل: تسطیح ، تراس بندی در اراضی شیب دار، حفر گودال، ایجاد تشتک

ابعاد گودالها

طول و عرض حدود 80 -70 سانتیمتر

ابعاد گودالهای کاشت بستگی به بافت خاک و اندازه نهال دارد و به طور کلی ا ابعاد گودالها 5/1 × 1 می باشد.

فاصله کاشت

فاصله کاشت در انجیر دیم با احتساب 100  اصله نهال 10×10 می‌باشد.

نحوه کاشت

انجیر دیم گودالهائی را به عمق 5/1 - 1 متر با طول و عرض حدود 80 -70 سانتیمتر حفر نموده و قلمه هائی که دارای طول 80 - 70 سانتیمتر و قطر          4 -2 سانتیمتر می باشد کاشته می شوند . ابتدا ته گودال را چند سانتیمتر خاک سطحی ریخته و سپس قلمه ها را به صورت عمودی و مورب در داخل گودال قرار داده و روی آن خاک می ریزند. در انجیر دیم باید سطح گودال از سطح زمین پائین تر و آبگیرتر باشد.

حفاظت

در انجیر دیم نهال ها باید در مقابل شرایط نامناسب محیطی (گرما و بادهای گرم و سرما در فصل زمستان) و خسارت برخی از آفات نظیر موش حفاظت شوند. برای اینکار دور قلمه ها را با سنگ پوشانیده و حتی منفذها را با ریختن خاک می گیرند.

زمان کاشت

زمان کاشت انجیر از اوایل اسفند تا نیمه اول فروردین ماه میباشد.

دستورالعمل داشت

هرس

الف: برای تشکیل شکل درخت آن را هرس فرمی می نامند.

ب : هرس بهره برداری

   الف : هرس فرمی

1– تشکیل درخت به شکل بوته

2- تشکیل درخت به شکل پابلند

ب : هرس بهره برداری

1- هرس سبز : برای جلوگیری از چند تنه شدن درختان برخی از پاجوش ها را حذف می کنند. این عمل در شهریور ماه صورت می گیرد.

2- هرس پائیزه: در این نوع هرس از 2 تا 3 شاخه ای که روی شاخه سال قبل باقیمانده و محصول پائیزه داده است یکی را که نزدیک شاخه اصلی یا تنه درخت است نگه داشته و بقیه را حذف می کنند.

گرده افشانی

انجیر ازمیر نیاز به گرده افشانی داشته و در صورتی که این عمل انجام نشود میوه ها قبل از رسیدن می‌ریزند. عمل گرده افشانی به صورت مصنوعی و به وسیله انسان صورت می گیرد.

الف : زمان گرده افشانی

در فاصله زمانی اواسط خرداد تا اواسط تیر ماه انجام می گیرد.

ب : دفعات گرده افشانی

تعداد دفعات گرده افشانی (بردادن) 2 تا 3 نوبت و به فاصله 7-5 روز می باشد.

ج : گرده افشانی سنتی

باغداران پس از چیدن و یا خرید بر انجیر آنها را درون قوطی هائی که به درخت آویزان شده، می ریزند. پس از مدت بسیار کمی زنبورها (بلاستوفاگا) از میوه بر خارج شده و وارد میوه های تلقیح نشده می شوند و عمل تلقیح انجام می شود.

مرمت و بهسازی تشتک های اطراف درختان انجیر دیم

این عمل باعث می شود که در زمان بارش باران جریان آب به طرف درخت به راحتی صورت گیرد.

شخم

شخم زنی بین ردیف ها در اردیبهشت ماه انجام می گیرد.

سله شكني اطراف تنه درختان

این عمل دارای مزایای زیر می باشد:

-         سبب تهویه خاک می شود.

-         علفهای هرز را از بین می برد.

-         مقدار جذب و نگهداری آب بیشتر می شود.

-         لارو حشرات مخصوصاً کرم شاخه خوار انجیردر معرض آفتاب قرار گرفته و از بین می روند.

اوره

50 کیلوگرم

کود کامل ماکرو

3 کیلوگرم

کود کامل میکرو

3 کیلوگرم

اسید بوریک

5/2 کیلوگرم

سولفات روی

5/2 کیلوگرم

آفات مهم انجیر

مورچه

خسارت در باغات انجیر به دو طریق می باشد:

1 - زمان گرده افشانی : زنبور پلاستوفاگا (عامل گرده افشانی)را شکار کرده و باعث پائین آمدن میزان گرده افشانی و در نهایت ریزش میوه های تلقیح نشده می شود.

2- موقع رسیدن و خشک شدن میوه با تغذیه از میوه های رسیده و خشک باعث کاهش کیفیت و کمیت محصول می شود.

راههای مبارزه:

- استفاده از سم سوین

شب پره هندی

Plodia interpunctella

یکی از آفات انباری است و خسارت این آفت علاوه بر تغذیه، به جای گذاشتن فضولات و بقایا در داخل انجیر می باشد.

راههای مبارزه :

1- استفاده از سردخانه

2- بسته بندی به روش وکیوم با CO2

3- بهداشتی نمودن انبارهاس سنتی

پسیل انجیر

Homatoma ficus

این حشره از آفات برگ می باشد که علائم سوختگی برگی را در برگهای انجیر بوجود می آورد. میزان خسارت این آفت را از ماده شکری سفید رنگ که در محل سایه انداز درختان وجوددارد قابل تشخیص می باشد.

استفاده از سموم متاسیستوکس و دیازینون بعد از عمل گرده افشانی

پروانه برگ خوار انجیر

Ocnerogyia amanda

در مرحله لاروی از پارانشیم زیری برگ تغذیه کرده که محل تغذیه بعد از گذشت چند روز حالت نکروزه پیدا کرده با بالارفتن سن، لاروها به تدریج از تمام برگ  تغذیه کرده و فقط رگبرگ ها را باقی می گذارند.

راههای مبارزه:

1 - استفاده از سم سوین در محل طوقه درختان

2 - بستن پلاستیک دور تنه درختان آلوده

سوسک شاخک بلند

Prionus coriarius

لاروها ابتدا از زیرپوست تغذیه نموده و سپس وارد چوب می شوند و در شرایط مرطوب و مناسب حتی به خود ریشه نیز حمل می کنند.

آفات مهم انجیر

کنه تار عنکبوتی

Eotetranychus hirsti

با استفاده از شیره نسوج برگ های جوان و حبه ها باعث تغییر رنگ و ایجاد خال روی میوه ها ودر صورت طغیان باعث خزان زودرس می شود.

راههای مبارزه :

1 - مبارزه شیمیایی: سم پاشی بر علیه این آفت در موارد ضروری و حتی در مورد یک باغ لازم است.

سموم مورد استفاده : متاسیستوکس، تدیون، نئورون

2 - دشمنان طبیعی

3 - آسفالت جاده های بین باغات به منظور جلوگیری از گرد و خاک و عدم آلودگی درختان به کنه

مگس میوه انجیر

Carpolonchea aristella Beck

لاروهای این آفت از میوه انجیر تغذیه می کند و باعث ایجاد دالانهائی در درون میوه می گردد و در نهایت میوه ها ریزی می کند.

راههای مبارزه :

1 - مبارزه شیمیایی: استفاده از سم دیپترکس

2- جمع آوری و از بین بردن میوه های آلوده

3- شخم سطحی در زمستان در پائین آوردن جمعیت آفت موثر می باشد.

مگس سرکه

Drosophila sp

مگس سرکه در درجه حرارت حدود 29 -13 درجه سانتیگراد فعال می باشد. این حشرات به میوه های در حال ترشیدگی حمله می کنند و از سوراخ انتهائی میوه  وارد آن شد

راه های مبارزه :

1 – مبارزه شیمیایی :

- استفاده از سم دیازینون

2- استفاده از کارت زرد

3- جمع آوری میوه های لهیده و در حال فساد و معدوم کردن آنها.

شپشک ستاره ای

Ceroplastes ruscil

از شاخه های جوان تغذیه کرده و در صورت شدت به میوه و برگها حمل می کنند. درختان آلوده زودخزان می کنند و در نهایت میوه ها ریزش می کنند.

راه های مبارزه :

1 - استفاده از زنبور پارازیت خانواده Eulophidae

2- حذف شاخه های آلوده

بید انجیر

Anthomophila nemorana

لاروها ازپارانشیم برگ تغذیه می کنند و اپیدرم و کوتیکول سطح زیرین و رگبرگ ها را باقی می گذارند.

راههای مبارزه :

- استفاده از سمومی نظیر دیملین و یا مالاتیون.

بیماری های مهم درختان انجیر

بیماری شانکر یا خشکیدگی شاخه انجیر

Phomopsis sp

عامل این بیماری قارچی از جنس آسکومیست است.

علائم بیماری :

با پیشروی عامل بیماری علائم مردگی روی شاخه ها دیده می شود و ممکن است شدت بیماری طوری باشد که شاخه را خشک و همان سال از بین ببرد.

مبارزه :

1 - انتخاب قلمه سالم برای تکثیر

2 - استفاده از ارقام کم هرس

3 - زمان هرس توأم با بارندگی نباشد

4 - جمع آوری و از بین بردن شاخه آلوده

5 - ضدعفونی کردن وسایل هرس که از ترکیبات کلر مثل وایتکس

6 - معالجه درخت شامل :  تراشیدن قسمت آلوده، ضدعفونی کردن سپس پوشانیدن با چسب باغبانی

بیماری ترشیدگی انجیر

Hansaniapora vineae

میوه انجیر مبتلا مزه ترش و بوی تخمیر و گندیدگی شدیدی پیدا کرده و از سوراخ ته آن مایع لزج و زردرنگی خارج می شود و در اکثر مناطق انجیر کاری دیده می شود.

سم پاشی و استفاده از کارت زرد باعث پائین آمدن میزان خسارت می شود.

موزائیک انجیر

Mosaic of fig

به صورت لکه های کوچک سبز تیره و سبز رنگ پریده که به رگبرگها محدود می شود.

عامل بیماری یک نوع ویروس است و ناقل آن یک نوع کنه می باشد.

راههای مبارزه:

گرفتن قلمه و پیوندک از درختان سالم و عاری از بیماری

نماتد مولد غده ریشه

Meloidogyne incognlta

این نماتد دارای میزبانهای زیادی است. براثر حمله این نماتد به ریشه گیاهان میزبان، برجستگی های ریز و درشتی تا قطر حدود 2 سانتیمتر روی آن ظاهر می گردد و گیاهان مبتلا زرد و رشدشان متوقف می شود.

مبارزه : ضدعفونی کردن خاک قبل از کشت گیاه

علف های هرز درختان انجیر

علف های هرز و روش مبارزه با آنها

خاکشیر بدل، هفت بند، شاهتره، جوموشک، نوعی گل گندم، شقایق، گاوزبان، بومادران، جوموشی، فرفیون، ترشک و کاهوی وحشی از مهمترین علف های انجیر به شمار می‌روند. عملیات مبارزه با علف هرز در اردیبهشت ماه تا نیمه اول خردادماه توسط کارگر و یا با استفاده از شخم زدن بین ردیف های درختان و یا مبارزه شیمیایی با استفاده از سموم علف کش نظیر رانداپ و گراماکسون انجام می شود.

دستورالعمل برداشت انجیردیم

عنوان

شرح دستورالعمل

زمان برداشت

انجیر دیم از اوایل مردادماه شروع به رسیدن می کند و برداشت محصول انجیر از نیمه دوم مرداد تا اواسط مهرماه به طول می انجامد. انجیر سبز که به صورت خشک برداشت می شود و معمولاً بر روی درخت نگه داشته می شود تا خشک شود و پس از خشک شدن ریزش می کنند و باغداران هفته ای یکبار اقدام به جمع آوری انجیر از زیر درختان نموده و سپس در محلی به نام اشپنگ ریخته تا خشک شوند. مدت زمانی که انجیر در اشپنگ می ماند بسته به میزان رطوبت انجیربرداشت شده معمولاً 4 -3 روز می‌باشد که در این مدت انجیرها در معرض آفتاب قرار داشته تا کاملاً خشک شود و رنگ آنها روشن تر می شود. طول مدت برداشت 45 روز می باشد.

وسایل و نحوه برداشت

در این روش برداشت انجیر (انجیر خشکباری) میوه به تدریج به روی خاک ریزش می کند که به طور مستقیم با خاک و خاشاک تماس پیدا می کند. در این خصوص طرحی پیش بینی شده است تا جمع آوری محصول با پهن کردن چادرهائی در زیر درختان انجام شود به طوریکه میوه با خاک و خاشاک تماس پیدا نکند و از طرفی این روش باعث تسریع در امر برداشت می شود.

لازم به ذکر است که استفاده از دستکش و روپوش برای کارگران و سبدهای پلاستیکی برای حمل محصول از محل مختلف باغ به محل خشک کردن پیشنهاد می شود.

استفاده از توریهای فلزی گالوانیزه نیمه متحرک در محل اشپنگ به جای اینکه محصول در کف اشپنگ که معمولاً سیمانی یا موزائیک فرش شده ریخته شود ، به روی این پالتها در معرض نور خورشید قرار گیرد تا تولید محصول به طریقه بهداشتی به بازار مصرف عرضه شود.

دستورالعمل برداشت انجیردیم

عنوان

شرح دستورالعمل

زمان برداشت

انجیر دیم از اوایل مردادماه شروع به رسیدن می کند و برداشت محصول انجیر از نیمه دوم مرداد تا اواسط مهرماه به طول می انجامد. انجیر سبز که به صورت خشک برداشت می شود و معمولاً بر روی درخت نگه داشته می شود تا خشک شود و پس از خشک شدن ریزش می کنند و باغداران هفته ای یکبار اقدام به جمع آوری انجیر از زیر درختان نموده و سپس در محلی به نام اشپنگ ریخته تا خشک شوند. مدت زمانی که انجیر در اشپنگ می ماند بسته به میزان رطوبت انجیربرداشت شده معمولاً 4 -3 روز می‌باشد که در این مدت انجیرها در معرض آفتاب قرار داشته تا کاملاً خشک شود و رنگ آنها روشن تر می شود. طول مدت برداشت 45 روز می باشد.

وسایل و نحوه برداشت

در این روش برداشت انجیر (انجیر خشکباری) میوه به تدریج به روی خاک ریزش می کند که به طور مستقیم با خاک و خاشاک تماس پیدا می کند. در این خصوص طرحی پیش بینی شده است تا جمع آوری محصول با پهن کردن چادرهائی در زیر درختان انجام شود به طوریکه میوه با خاک و خاشاک تماس پیدا نکند و از طرفی این روش باعث تسریع در امر برداشت می شود.

لازم به ذکر است که استفاده از دستکش و روپوش برای کارگران و سبدهای پلاستیکی برای حمل محصول از محل مختلف باغ به محل خشک کردن پیشنهاد می شود.

استفاده از توریهای فلزی گالوانیزه نیمه متحرک در محل اشپنگ به جای اینکه محصول در کف اشپنگ که معمولاً سیمانی یا موزائیک فرش شده ریخته شود ، به روی این پالتها در معرض نور خورشید قرار گیرد تا تولید محصول به طریقه بهداشتی به بازار مصرف عرضه شود.